Αγαπητές μαθήτριες, αγαπητοί μαθητές, αγαπητοί και αγαπητές εκπαιδευτικοί
Σήμερα συμπληρώνονται 78 χρόνια από εκείνη τη μακρινή Δευτέρα 28 Οκτωβρίου του 1940, που η Ελλάδα αρνήθηκε να υποταχθεί στους εκβιασμούς και να παραδοθεί στα στρατεύματα μιας φασιστικής κυβέρνησης. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος είχε ήδη αρχίσει και η Ελλάδα αναγκάστηκε να εμπλακεί στη δίνη αυτού του τρομακτικού πολέμου. Η ημέρα αυτή, που άρχισε να γιορτάζεται αυθόρμητα στον τόπο μας ήδη από τα πρώτα χρόνια της Κατοχής, αποτελεί μία από εκείνες τις συγκλονιστικές στιγμές που ένας λαός, στο σταυροδρόμι της ιστορίας, επιλέγει με αξιοπρέπεια και εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του να πει το μεγάλο Όχι, περιφρονώντας τη λογική των αριθμών και των συσχετισμών των δυνάμεων, αψηφώντας τον φόβο και την απειλή. Η άρνηση του λαού μας να υποταγεί στις δυνάμεις της φασιστικής Ιταλίας σηματοδοτεί την έναρξη ενός επικού αγώνα ενάντια στην υποδούλωση, για δικαιοσύνη και δημοκρατία, αλλά και για την υπεράσπιση οικουμενικών αξιών, όπως η ίδια η αξία του Ανθρώπου και τα ιστορικά επιτεύγματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Στις συγκλονιστικά δύσκολες μέρες για τον τόπο μας που ακολούθησαν την 28η Οκτωβρίου του 1940, με τον νικηφόρο ελληνοϊταλικό πόλεμο, τη γερμανική επίθεση και την επιβολή της ζοφερής τριπλής κατοχής, με το μαζικό κίνημα της Αντίστασης στη συνέχεια, παρά τις μαρτυρικές δοκιμασίες, τις θυσίες, τις απώλειες και το τραύμα του εμφυλίου που ακολούθησε, ο λαός μας με τη στάση του βγαίνει ουσιαστικά νικητής, δικαιωμένος ιστορικά και καταξιωμένος ηθικά.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο πατριωτικός αγώνας των Ελλήνων διασταυρωνόταν με τον αντιφασισμό και τον αγώνα για ελευθερία, ειρήνη και δημοκρατία στην Ευρώπη, καθώς το μεγαλύτερο κομμάτι του ελληνικού λαού είχε συνείδηση ότι δεν πολεμά απλώς ενάντια στη Γερμανία και την Ιταλία, αλλά και ενάντια στον φασισμό - ναζισμό, που ακύρωνε τις ανθρωπιστικές αξίες της Ευρώπης.
Η επέτειος που τιμούμε σήμερα ας είναι λοιπόν μια ευκαιρία να αναστοχαστούμε την ημέρα εκείνη ως μια σπουδαία στιγμή υπέρβασης του ατομικού έναντι του συλλογικού καλού και ακόμα ως άρνηση υποταγής στη βία και τη βαρβαρότητα. Ας είναι επίσης η αφορμή να συζητήσουμε και να προβληματιστούμε για τον φασισμό, που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να αναβιώνει με διάφορες μορφές, απειλώντας θεμελιώδη πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και για την ευθύνη μας να αντισταθούμε. Το παράδειγμα των ανθρώπων εκείνων, απλών καθημερινών ανθρώπων που η ιστορία τους έσπρωξε στο προσκήνιο και μέσα σε αντίξοες συνθήκες νίκησαν τον φόβο, συναντήθηκαν μεταξύ τους, αντιστάθηκαν, διακινδύνευσαν, οραματίστηκαν, ονειρεύτηκαν, πρέπει να είναι για μας μια συνεχής υπενθύμιση για το πόσα πολλά τους οφείλουμε ώστε να μπορούμε σήμερα να ζούμε σε μια δημοκρατική κοινωνία που κατακτήθηκε με τους αγώνες τόσων πολλών.
Με την πεποίθηση ότι η θυσία τους δεν πήγε χαμένη, σήμερα περισσότερο από άλλοτε, ας κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη τους -ιδιαίτερα όλοι εμείς που αποτελούμε την εκπαιδευτική κοινότητα- και ας εμφυσήσουμε στα παιδιά μας την αγάπη στην ελευθερία και την ειρήνη, την αλληλεγγύη, αλλά και τον σεβασμό στα δικαιώματα όλων των συνανθρώπων μας. Η ιστορική μνήμη είναι το ανάχωμα ενάντια στα φαινόμενα ανόδου του φασισμού και του ρατσισμού σε όλη την Ευρώπη. Ας τη διαφυλάξουμε….
