Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία καταθέτει τις προτάσεις της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών και του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών επί του Σχεδίου Νόμου: «Μέτρα για την Προώθηση των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας»

Αθήνα: 26.04.2018 Αρ. Πρωτ.: 516 Πληροφορίες: Χριστίνα Σαμαρά ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΠΡΟΣ: Πρόεδρο και Μέλη Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής ΚΟΙΝ: «Πίνακας Αποδεκτών» ΘΕΜΑ: «Η Ε.Σ.Α.μεΑ. καταθέτει τις προτάσεις της Ε.Ο.Τ. και του Π.Σ.Τ. επί του Σχεδίου Νόμου: Μέτρα για την Προώθηση των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας» Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες Κύριοι Βουλευτές, Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας- με το παρόν έγγραφο, εκφράζει την υποστήριξη της στις παρατηρήσεις- προτάσεις της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών (Ε.Ο.Τ.) και του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών (Π.Σ.Τ.) επί του σχεδίου νόμου με τίτλο «Μέτρα για την Προώθηση των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας», που έχει κατατεθεί στη Βουλή και συζητείται στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και ζητά να συμπεριληφθούν στο εν λόγω σχέδιο νόμου. Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό από την κοινή επιστολή της Ε.Ο.Τ. και του Π.Σ.Τ. η οποία επισυνάπτεται, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, την οποία η ελληνική Πολιτεία μαζί με το πρωτόκολλο που τη συνοδεύει κύρωσε με τον Ν.4074/2012 και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόσει σε εθνικό επίπεδο, ορίζονται τα εξής: α) στο άρθρο 4 «Γενικές Υποχρεώσεις», παρ.3: «3. Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη δα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών με αναπηρίες, μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους», β) στο άρθρο 7 «Παιδιά με αναπηρίες»: «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα απαιτούμενα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζουν την πλήρη απόλαυση, από τα παιδιά με αναπηρίες, όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, σε ίση βάση με τα υπόλοιπα παιδιά 2. Σε όλες τις ενέργειες που αφορούν τα παιδιά με αναπηρίες, το συμφέρον του παιδιού είναι πρωταρχικής σημασίας. 3. Τα Συμβαλλόμενα Κρόκη διασφαλίζουν ότι τα παιδιά με αναπηρίες έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους ελεύθερα, σχετικά με όλα τα δέματα που έχουν επιπτώσεις σε αυτά και ότι στις απόψεις τους δίδεται η οφειλόμενη βαρύτητα, σύμφωνα με την ηλικία και την ωριμότητά τους, σε ίση βάση με τα υπόλοιπα παιδιά και ότι τους παρέχεται βοήθεια σε σχέση με την αναπηρία τους και κατάλληλη για την ηλικία τους, ώστε να υλοποιήσουν αυτό το δικαίωμα». Με κύριο γνώμονα τα ανωτέρω και προκειμένου να επιτευχθεί ένα πραγματικά σύγχρονο και λειτουργικό νομοθετικό πλαίσιο για την «Αναδοχή και την Υιοθεσία» στη χώρα μας, το οποίο θα σέβεται και θα εμπεριέχει διατάξεις συμβατές με το Εθνικό και Διεθνές Δίκαιο που αφορά στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, προτείνονται κατ΄ άρθρο του κατατεθέντος προς ψήφιση σχεδίου νόμου οι ακόλουθες απαραίτητες τροποποιήσεις, συμπληρώσεις, προσθήκες και βελτιώσεις: 1) Στο άρθρο 2 «Σύνθεση Εθνικού Συμβουλίου Αναδοχής-Υιοθεσίας» ζητάμε τη συμμετοχή εκπροσώπου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑΜΕΑ) στο «Εθνικό Συμβούλιο Αναδοχής-Υιοθεσίας», προκειμένου να προωθήσει και να υποστηρίξει τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία, καθώς και εκπροσώπων της ΕΝ.Π.Ε. και της Κ.Ε.Δ.Ε., για λόγους που θα διευκρινίσουν και σε μεταγενέστερη πρότασή μας. 2) Στην παρ. 1 του άρθρου 5 «Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων και Ειδικά Μητρώα Ανηλίκων», και όπου αλλού αναφέρεται στο παρόν Σχέδιο Νόμου, να καταργηθεί η φράση «τοποθετηθούν», που αναφέρεται στους προς αναδοχή ανήλικους, και να αντικατασταθεί με τη φράση «να εναχθούν σε πρόγραμμα αναδοχής». 3) Στην παρ. 1  «Κατάλληλοι για να γίνουν ανάδοχοι, κατά την έννοια των άρ. 1533 παρ.4, 1607 παρ. 1 εδάφιο 1, 1655 του Αστικού Κώδικα και του άρθρου 9 του ν.2082/1992, είναι οικογένειες αποτελούμενες από συζύγους, ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, ή μεμονωμένα άτομα (άγαμα, ή διαζευγμένα, ή χήρα) με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος, ή εξ αγχιστείας, οποιουδήποτε βαθμού με τον ανήλικο (συγγενική αναδοχή). Μεταξύ περισσοτέρων υποψηφίων ανάδοχων γονέων η επιλογή γίνεται υποχρεωτικά κατά τη σειρά αναφοράς του προηγούμενου εδαφίου. Η συγγενική αναδοχή πρέπει να προτιμάται.» του άρθρου 8 «Ανάδοχοι Γονείς- Προϋποθέσεις» θεωρούμε ότι η αυστηρά ιεραρχική καταγραφή των υποψηφίων είναι καθαρά γραφειοκρατική και πέρα από το πνεύμα που πρέπει να ενέχει το νόμο, που είναι το πραγματικό συμφέρον του παιδιού και μόνο. Ως εκ τούτου, η επιλογή των υποψηφίων πρέπει να εξετάζεται με βάση το όλο προφίλ τους κατά περίπτωση, και όχι αποκλειστικά την παραπάνω καταγραφή. Επίσης, κατά την επιλογή του αναδόχου θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη το κριτήριο της εγγύτητας στο προγενέστερο περιβάλλον διαμονής του ανηλίκου. 4) Στην παρ. 2α του άρθρου 8 «Ανάδοχοι Γονείς- Προϋποθέσεις», το οποίο αναφέρεται στα όρια ηλικίας του αναδόχου ή του θετού γονέα, αυτά δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζονται. Για παράδειγμα ένας αδελφός 24 ετών θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ανάδοχος για τα αδέλφια του. 5) Η παρ. 2β «Οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα.» του άρθρου 8 «Ανάδοχοι Γονείς- Προϋποθέσεις» θα πρέπει να διευκρινιστεί, προκειμένου μην αποκλείονται από τη διαδικασία αναδοχής ή υιοθεσίας τα άτομα με αναπηρία ή με χρόνιες παθήσεις. Είναι γνωστό ότι οι τυφλοί, οι κωφοί, οι κινητικά ανάπηροι κ.λπ. αποκτούν βιολογικά παιδιά τα οποία είναι απολύτως ικανοί να φροντίσουν για τη σωματική και ψυχοσυναισθηματική τους υγεία, και ουδείς διανοείται να το αμφισβητήσει. Θεωρούμε ότι είναι εξίσου ικανοί να φέρουν εις πέρας τα καθήκοντα που απορρέουν από μία τυχόν αναδοχή ή υιοθεσία. Σε περίπτωση που ο υποψήφιος ανάδοχος πάσχει από μεταδοτικό νόσημα θα μπορούσε να γνωμοδοτεί το  ΚΕΕΛΠΝΟ, αν και σήμερα με την πρόοδο της επιστήμης και της γνώσης που έχει αποκτηθεί από τον πληθυσμό για τη μετάδοση των νοσημάτων, δεν θεωρούμε ότι υπάρχει κώλυμα στην περίπτωση αυτή. 6) Στην παρ. 1δ του άρθρου 9 «Απαιτούμενα δικαιολογητικά και διαδικασία εγγραφής στα Ειδικά και στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδόχων Γονέων» ισχύει η παρατήρησή μας επί της παραγράφου 2β του άρθρου 8. 7) Στην παρ. 2 του άρθρου 9 «Απαιτούμενα δικαιολογητικά και διαδικασία εγγραφής στα Ειδικά και στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδόχων Γονέων» σε περίπτωση ενδιαφέροντος για αναδοχή παιδιού το οποίο φιλοξενείται σε μονάδα παιδικής προστασίας, η κοινωνική έρευνα να μπορεί να διεξαχθεί από κοινωνικό λειτουργό της περιοχής που διαμένει ο υποψήφιος ανάδοχος για λόγους αποσυμφόρησης των υποθέσεων που εξετάζει η κοινωνική υπηρεσία του φορέα και ταχύτερης ένταξης του ανηλίκου σε πρόγραμμα αναδοχής, που είναι και το ζητούμενο. 8) Τα αναγραφόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 9 «Απαιτούμενα δικαιολογητικά και διαδικασία εγγραφής στα Ειδικά και στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδόχων Γονέων» περί τριετούς παραμονής στο Μητρώο Αναδοχής να μην ισχύουν στις περιπτώσεις συγγενικής αναδοχής. 9) Στην παρ. 1α «Στους ανάδοχους με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση κατά τα άρ. 10 και 11, γονείς, και για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναδοχή, παρέχεται η προβλεπόμενη από την υπουργική απόφαση του άρ. 9 παρ.5 του ν. 2082/1992, όπως ισχύει, οικονομική ενίσχυση για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών του ανηλίκου.» του άρθρου 12 «Παροχές και διευκολύνσεις σε ανάδοχους γονείς» να προστεθεί η εξής φράση: «Επιπλέον, καλύπτονται τυχόν δαπάνες για επιπρόσθετες ανάγκες θεραπευτικής αποκατάστασης, ειδικής αγωγής και αναπηρικών προθεμάτων-συμπληρωμάτων. Οι εν λόγω ανάγκες αποδεικνύονται από σχετική γνωμάτευση Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής ή Ιατροπαιδαγωγικού Κέντρου ή από σχετική, με την πάθηση του ανήλικου, ειδικότητα ιατρού δημόσιου νοσοκομείου.» 10) Στην παρ. 2 του άρθρου 10 «Ανήλικοι δυνάμενοι να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με σύμβαση», στη σύμβαση αναδοχής πρέπει να περιγράφονται ευκρινώς οι υποχρεώσεις του αναδόχου, αλλά και του αναθέτοντος νομικού προσώπου στη βάση της αμοιβαιότητας. 11) Στην παρ. 4 του άρθρου 10 «Ανήλικοι δυνάμενοι να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με σύμβαση», την έκθεση πιστοποίησης καταλληλότητας του ανάδοχου, προκειμένου να εγγραφεί στο Εθνικό Μητρώο Εγκεκριμένων Αναδοχών του αρ. 7, καταρτίζει η κοινωνική υπηρεσία του Δήμου ή σε περίπτωση αδυναμίας της του Περιφερειακού Τομέα ή της Περιφέρειας όπου αυτός ανήκει. Και τούτο διότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι διατεθειμένος να αναλάβει οποιοδήποτε ανήλικο του ανατεθεί και όχι μόνο συγκεκριμένο.   12) Στην παρ. 1 του άρθρου 11 «Ανήλικοι δυνάμενοι να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με δικαστική απόφαση» θα πρέπει η αναδοχή να προκρίνεται σε κάθε περίπτωση από την εισαγωγή σε ίδρυμα, και εφόσον εξαντληθούν οι δυνατότητες ασφαλούς διαμονής στη βιολογική οικογένεια και δεν πληρούνται προϋποθέσεις υιοθεσίας. 13) Στην παρ. 3 «Ο ανήλικος, που τοποθετείται σε ανάδοχο γονέα και για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναδοχή, καλύπτεται ιατροφαρμακευτικά από τον ασφαλιστικό φορέα του ανάδοχου γονέα.» του άρθρου 12  «Παροχές και διευκολύνσεις σε ανάδοχους γονείς» να προστεθεί ότι ο ανήλικος καλύπτεται από τον ασφαλιστικό φορέα του ανάδοχου γονέα και για προγράμματα θεραπείας, αποκατάστασης, ειδικής αγωγής, καθώς και για αναπηρικά προθέματα-συμπληρώματα. 14) Στο άρθρο 12 «Παροχές και διευκολύνσεις σε ανάδοχους γονείς» να προβλεφθεί η απλοποίηση των διαδικασιών και η επιτάχυνση χορήγησης άδειας σε περιπτώσεις νοσηλείας στο εξωτερικό ή σε περίπτωση προσωρινής μετακίνησης στο εξωτερικό. Θεωρείται αυτονόητο ότι ο ανάδοχος οφείλει να ενημερώνει εγκαίρως για τα θέματα αυτά την κοινωνική υπηρεσία. 15) Στο άρθρο 13 «Εποπτεία της αναδοχής» ο  όρος «εποπτεία» στον τίτλο φανερώνει την τάση μετάθεσης όλων των υποχρεώσεων στον ανάδοχο, ενώ και η Πολιτεία οφείλει να παρέχει ανάλογη συνδρομή και όχι μόνο να εποπτεύει την αναδοχή. 16) Στο άρθρο 13 «Εποπτεία της αναδοχής» σε περίπτωση που ο ανάδοχος κατοικεί εκτός της έδρας του ιδρύματος, η εποπτεία θα διευκολύνεται καλύτερα αν διενεργείται  από τη κοινωνική υπηρεσία του Δήμου ή της Περιφέρειας διαμονής. 17) Στο άρθρο 15  «Άρση της αναδοχής» να προστεθούν οι περιπτώσεις  άρσης της αναδοχής λόγω πλήρωσης προϋποθέσεων επιστροφής του ανηλίκου στη βιολογική οικογένεια ή επιθυμίας του ανηλίκου να απομακρυνθεί για σοβαρούς και αιτιολογημένους λόγους από τον ανάδοχο. Επίσης, να προβλεφθεί σε περίπτωση άρσης της αναδοχής η προετοιμασία μετάβασης του ανηλίκου στη νέα κατάσταση. 18) Στο άρθρο 16 «Επαγγελματική αναδοχή», στην περίπτωση που αυτή αφορά παραβατικούς ανηλίκους, επιβάλλεται να γνωμοδοτεί  και το Υπουργείο  Δικαιοσύνης. 19) Στο άρθρο 16Α «Επαγγελματική Αναδοχή Βραχείας Διάρκειας» να διευκρινιστεί η χρησιμότητά της και η διαφορά της από την αναδοχή μακράς διάρκειας. 20) Τα αναγραφόμενα στο άρθρο 23 «Υποχρεώσεις της κοινωνικής υπηρεσίας μετά την ολοκλήρωση της κοινωνικής έρευνας» θα πρέπει να ισχύουν και για την ιδιωτική υιοθεσία. 21) Στο άρθρο 25 «Διάταξη για τις κοινωνικές υπηρεσίες» οι κοινωνικοί λειτουργοί που διενεργούν κοινωνική έρευνα για την καταλληλότητα αναδόχων ή θετών γονέων επιβάλλεται να παρακολουθούν πρόγραμμα επιμόρφωσης κάθε τριετία. 22) Ως γενική παρατήρηση αναφέρουμε ότι στο παρόν Σχέδιο Νόμου δεν διευκρινίζονται: α) ο αριθμός των ανηλίκων τους οποίους  μπορεί να αναλάβει ο ίδιος ανάδοχος,  β)  η πολιτική που ακολουθείται κατά κανόνα στην περίπτωση αδερφών προς αναδοχή και γ) οι πολιτικές και καλές πρακτικές για τη διάδοση της ιδέας της αναδοχής και της υιοθεσίας στον πληθυσμό. Δεδομένου ότι κοινός στόχος της ΕΣΑμεΑ και της ελληνικής πολιτείας θα πρέπει να είναι ένα σύγχρονο, λειτουργικό και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο για την υιοθεσία και την αναδοχή, ζητάμε να ληφθούν σοβαρά υπ΄ όψη οι προτάσεις της Ε.Ο.Τ. και του Π.Σ.Τ. και να συμπεριληφθούν στο τελικό σχέδιο που θα ψηφιστεί από την ολομέλεια της Βουλής. Με εκτίμηση Ο Πρόεδρος Ι. Βαρδακαστάνης Ο Γεν. Γραμματέας Ι. Λυμβαίος     Πίνακας Αποδεκτών: - Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας, κ. Αλ. Τσίπρα - Υπουργό Επικρατείας, κ. X. Βερναρδάκη - Γραφείο Υπουργού Εργασίας, Κοιν. Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Ε. Αχτσιόγλου - Αναπληρώτρια Υπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Θ. Φωτίου - Γενικό Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Δ. Καρέλλα - Ε.Ο.Τ. - Π.Σ.Τ.